Rubik 4x4 Và Cách Giải Cho Người Mới

Rubik 4x4 (hay còn gọi là Rubik's Revenge - Rubik báo thù) là bản nâng cấp của Rubik 3x3. Chiếc rubik này cũng được sáng chế bởi một người Hungary Sebestény Péter. Rubik 4x4 cũng có thể được dùng như chiếc rubik 2x2, hoặc dùng như rubik 3x3 nếu chỉ xoay các tầng bên ngoài. Có khoảng 7.4x10^45 trạng thái có thể xảy ra với chiếc rubik này. Trong bài viết này, ta sẽ tập trung vào việc học giải rubik 4x4 một cách đơn giản nhất và CÓ NỀN TẢNG NHẤT!




Bước 1 : Quy ước

a. Cấu tạo và quy tắc màu

Giống như rubik 3x3, rubik 4x4 cũng được cấu tạo từ các mảnh tâm (1 màu), cạnh (2 màu) và góc (3 màu). Cả hai đều có 8 viên góc, nhưng 4x4 lại có tận 24 viên cạnh, và 24 viên tâm. 

Giống như rubik 3x3, khi giải hoàn thành cube sẽ có MÀU TRẮNG đối diện MÀU VÀNG, MÀU XANH LÁ đối diện MÀU XANH DƯƠNG và MÀU ĐỎ đối điện MÀU CAM.



b. Quy ước kí hiệu các mặt, các tầng

Bạn hãy thử cầm cube theo cách sau: Mặt trước màu xanh lá, mặt trên màu vàng. Như vậy ta sẽ có các kí hiệu cho từng mặt như sau:

F (Front - Phía trước) : Xanh lá

R (Right - Bên phải) : Da cam

L (Left - Bên trái) : Đỏ

B (Back - Phía sau) : Xanh dương

U (Up - Bên trên) : Vàng

D (Down - Bên dưới): Trắng


Chữ in hoa tương ứng với tầng bên ngoài, chữ in thường tương ứng với tầng bên trong cùng bên.



c. Kí hiệu cách xoay

Mỗi chữ tương ứng với mỗi mặt và hướng xoay của chúng.

Nếu là chữ thì xoay theo chiều kim đồng hồ 90 độ.

Chữ có dấu ' thì xoay ngược chiều kim đồng hồ 90 độ.

Chữ có số 2 đằng sau tức là xoay hai lần tương ứng 180 độ.

Đặc biệt nếu xoay cả hai tầng trong và ngoài, ta viết tắt thành Xw (X = R L D U F B)

Ví dụ:

F – Tầng ngoài mặt Front xoay 90 độ theo chiều kim đồng hồ.

U' – Tầng ngoài mặt Up xoay 90 độ ngược chiều kim đồng hồ

L2 – Xoay mặt Left 180 độ (2x90 độ)

Fw – Cả 2 tầng trong và ngoài mặt Front xoay 90 độ theo chiều kim đồng hồ. Bạn có thể đọc thêm về kí hiệu rubik nâng cao để tìm hiểu sâu hơn.

2Rw'. Xoay hai tầng trong và ngoài mặt R 180 độ (2x90 độ). Một số tài liệu viết số 2 đằng sau, nhưng bạn cũng không cần quan tâm lắm đâu. Chỉ cần hiểu rõ ý nghĩa từng chữ và số trong kí hiệu, còn vị trí không quan trọng lắm vì đằng nào trong công thức chúng cũng được viết rất rõ ràng.

Như vậy, ta đã làm quen và biết sơ qua các kí hiệu được dùng trong bài hướng dẫn. Từ nay về sau mỗi lần đọc công thức các bạn cứ để cái bảng hướng dẫn kí hiệu bên cạnh để làm cho dễ nhé!




Bước 2 : Hoàn thành phần tâm Rubik 4x4 - Ghép tâm

a. Quy tắc màu

Ta có thể dễ dàng thấy rằng, phần tâm rubik 4x4 là KHÔNG CỐ ĐỊNH. Không phải chỉ 4x4 mà tất cả các rubik chẵn tầng đều như thế. Vậy, điều đầu tiên để làm được phần tâm này là bạn phải biết được QUY TẮC MÀU CỦA RUBIK 4X4. Tôi hay nhớ quy tắc màu như sau:

Theo màu đối diện: Trắng đối vàng, xanh lá đối xanh biển (hai màu xanh - lạnh), Đỏ đối cam (hai màu nóng)

Theo vị trí tương đối: Nếu trắng bên dưới, xanh lá trước mặt thì bên phải là màu cam. bên trái là màu đỏ.

Bạn có thể tua lên Bước 1a để xem lại quy tắc màu nhé!


b. Cách giải phần tâm rubik 4x4

Đầu tiên chúng ta sẽ phải giải 6 cái tâm của cục rubik. Ta sẽ bắt đầu với màu trắng nhé. Việc giải tâm màu trắng đầu tiên khá đơn giản. Bạn chỉ cần đưa chúng về một mặt mà thôi ^^

Để đưa viên màu trắng còn lại vào vị trí, ta dùng công thức: Dw' Rw' Dw

Khi đã làm xong mặt màu trắng này, ta sẽ bắt đầu làm tâm màu vàng ở mặt đối diện. Ta nên để mặt trắng đã hoàn thành xuống dưới đáy để quan sát mặt vàng dễ hơn.

Hai công thức ứng với hai trường hợp này như sau: Rw U Rw'  và  Rw U2 Rw'

TIPS: Hãy chú ý quan sát cách hoạt động của hai công thức trên, ta có thể áp dụng rất tốt ở 4 tâm còn lại. Chơi Rubik cũng cần phải hiểu một chút ^^

Tiếp theo ta sẽ làm nốt 4 tâm còn lại. Ta sẽ để mặt trắng và vàng đã hoàn thành sang bên trái phải để tránh bị đảo lộn. Bạn tiếp tục lần lượt làm các tâm còn lại. Hãy chú ý tới QUY TẮC MÀU không là bạn sẽ ghép tâm sai đấy ^^

Nếu rơi vào trường hợp này, bạn sẽ sử dụng công thức: Rw U Rw' (giống bên trên)

Đến đây, bạn đã làm xong phần tâm của rubik 4x4. Xin chúc mừng ^^




Phần Bước B: Giải các viên Cạnh của Rubik

Mục tiêu

Mục tiêu của bước 2 đó là nhóm các viên cạnh tương đồng của Rubik vào với nhau (các viên cạnh cùng màu cả 2 mặt), nhưng không cần chúng ở vị trí đúng.

Cách thực hiện

Bước 1: Xác định viên Cạnh mà bạn muốn ghép đôi. Giữ khối Rubik sao cho viên Cạnh này nằm giữa mặt F ( mặt trước ) và mặt R ( mặt Phải). Được làm nổi bật như hình:

Bước 2: Tìm viên Cạnh còn lại có cùng hai mặt. Sử dụng một số cách xoay các mặt U, L, D, B, để di chuyển Viên Cạnh này về 1 trong hai vị trí dưới đây. 

- Trường hợp 1: Sử dụng công thức R F' U  F

Bước 3: Lặp lại bước 1- bước 2 đối với từng cặp cạnh để hoàn thiện:

Kết thúc

Sau khi thực hiện xong, chúng ta có một khối Rubik có  hình dạng như sau:




Phần 5

Bước C: Giải hoàn thiện Rubik 4x4 theo phương pháp giải Rubik 3x3

Như ở đầu mục đã nói, thực tế cách giải Rubik 4x4 là việc dần dần đưa khối Rubik 4x4 về với dạng của Rubik 3x3. Sau khi thực hiện xong Bước 1 và Bước 2, chúng ta đã hoàn thành việc quy đổi này.

Từ bước 3, chúng ta sẽ sử dụng công thức và cách giải quyết của Rubik 3x3 để giải.

Tuy nhiên, trong quá trình này, sẽ có một số trường hợp cần phải bổ sung một số bước thêm vào, do bị sinh ra lỗi gọi là Lỗi Chẵn Lẻ, sẽ được đề cập ở bước 4 và Bước 7 nhỏ ở mục này.

7 bước cơ bản để giải Rubik  theo phương pháp của Rubik 3x3, bạn có thể xem tại bài viết về Hướng dẫn giải Rubik 3x3 cơ bản, hoặc xem tóm tắt tại mục dưới đây:

Link hướng dẫn xếp khối Rubik 3x3 dễ hiểu nhất:

https://www.lenlop123.com/2020/01/cach-giai-xep-khoi-rubik-3x3x3-6-mat.html


Ở bước 4: Tạo chữ thập màu vàng tầng 3 của Rubik 3x3

Việc sử dụng phương pháp cơ bản của Rubik 3x3x3 có thể gặp một chút khó khăn do sinh ra Lỗi Chẵn Lẻ,và do có kết cấy khác rubik 3x3 nên phải dùng một bộ công thức mới tương tự.Nhưng bạn nào dùng bộ công thức CFOP,Roux hoặc ZZ đừng sợ vì với các công thúc ấy, bạn có thể áp dụng trong rubik 4x4 nhưng phải học công thúc sưa lỗi chẵn lẻ . Đây là bộ công thức dành cho các bạn không dùng công thức nâng cao thực hiện bước này bạn nên theo các chỉ dẫn như sau:

Giữ mặt Vàng là mặt U. Xác định xem có bao nhiêu mảnh Vàng cần phải sắp xếp lại. Chúng ta sẽ có hai trường hợp như sau: 

- Nếu có 1 hoặc 3 mảnh vàng cần phải sắp xếp, hãy giữa khối Rubik như hình và làm theo công thức sau: 2r 2B 2U I 2U  ri 2U r 2U 2F r 2F Ii 2B 2r.




- Nếu có 0, 2 hoặc 4 mảnh Vàng ở mặt U cần phải sắp xếp thì sử dụng theo phương pháp của Rubik 3x3x3.


Bước 5: Hoàn thành mặt màu vàng nhưng không cần đúng vị trí. 


Bước này cũng sử dụng công thức định hướng góc như Rubik 3x3 như sau:
- Chọn hướng cầm Rubik sao cho viên góc màu vàng bị sai hướng nằm ở mặt trước, phía trên, bên phải như  vị trí đánh dấu như bên dưới, tức vị trí FRU.

- Thực hiện 1 hoặc nhiều lần công thức sau:  R’ D’ R D để định hướng đúng góc này.




Tiếp tục di chuyển các ô vàng sai hướng đến vị trí đánh dấu và áp dụng lại công thức trên cho đến khi tất cả các ô góc vàng được giải. 

Lưu ý: Việc xáo trộn các tầng 1, 2 không có vấn đề gì cả vì chúng sẽ tự về vị trí đúng sau khi bạn giải xong tất cả các góc sai. Chỉ sử dụng UU' để di chuyển các góc đó tới vị trí FRU.



Bước 6: Định hướng các góc đúng vị trí.
                                                      


Bước này sử dụng chung công thức Bước 6: Đưa các viên góc màu vàng về đúng vị trí như sau:

Ở bước này, một điều thú vị chúng ta sẽ thấy rằng: sẽ luôn chỉ có 0, 1 hoặc là 4 viên góc ở vị trí đúng.

- Nếu có 1 viên góc ở vị trí đúng: Cầm khối Rubik sao cho viên đúng này ở vị trí FRU ( mặt trước, phía trên, bên phải). Áp dụng công thức:  U R U’ L’ U R’ U’ L

Bước này sử dụng chung công thức Bước 6: Đưa các viên góc màu vàng về đúng vị trí như sau:

Ở bước này, một điều thú vị chúng ta sẽ thấy rằng: sẽ luôn chỉ có 0, 1 hoặc là 4 viên góc ở vị trí đúng.

- Nếu có 1 viên góc ở vị trí đúng: Cầm khối Rubik sao cho viên đúng này ở vị trí FRU ( mặt trước, phía trên, bên phải). Áp dụng công thức:  U R U’ L’ U R’ U’ L

Sau đó, ta lại dùng công thức

- Nếu không có viên góc nào ở vị trí đúng: bạn cần thực hiện công thức trên khoảng 2 lần để tạo được 1 góc đúng rồi quay lại trường hợp phía trên.

 

Bước 7: Định vị các mảnh Cạnh vàng về đúng vị trí để hoàn thành Rubik

Ở bước này, cũng xảy ra một số trường hợp sai khác khi sử dụng phương pháp xoay Rubik 3x3x3. 

- Trường hợp 1: Không có hoặc chỉ có 1 cạnh Vàng đúng vị trí. Sử dụng công thức: 2F U L Ri 2F Li R U 2F.

Cách sử dụng như sau:

Nếu không có cặp cạnh Vàng nào đang đúng vị trí của chúng, thì thực hiện theo công thức trên từ một đến hai lần cho đến khi có ít nhất một cạnh Vàng đúng vị trí. Nếu có 1 cạnh Vàng đã đúng vị trí, quay cạnh Vàng đó ra mặt B ( mặt sau)  và thực hiện tiếp công thức trên một đến hai lần nữa cho đến khi Rubik được giải hoàn thành.

                       

 

- Trường hợp 2: Nếu đã có 2 cặp Cạnh vàng được định vị chính xác. Lúc này khối lập Phương đang gặp lỗi Chẵn lẻ. Cách thực hiện như sau:

Xác định vị trí của 2 Cạnh vàng cần phải hoán vị cho nhau. Ta sẽ xảy ra 2 trường hợp:

+ Nếu hai cạnh Vàng này nằm ở hai mặt kề nhau thì ta cầm khối Rubik sao cho chúng ở mặt F (mặt trước ) và mặt R ( mặt Phải). Sau đó thực hiện công thức: 2R Di 2R 2r 2U  2F 2r 2F 2U 2R 2r D 2R.

+ Nếu hai cạnh Vàng này nằm ở hai mặt đối diện nhau, giữ khối Rubik sao cho chúng ở mặt F và mặt B. và thực hiện công thức : 2r 2U 2r 2U 2u 2r 2u

Kết thúc 

Bạn đã hoàn thành khối Rubik 4x4x4 rồi.

Việc giải Rubik 4x4 yêu cầu bạn cần phải nắm bắt và hiểu biết qua về việc giải Rubik 3x3x3. Nên nếu bạn vẫn chưa thực sự  hiểu về cách giải Rubik lập phương cơ bản, hãy quay lại đọc bài viết Hướng dẫn cách giải Rubik 3x3 cơ bản để nhập cuộc một cách dễ dàng hơn nhé.